Chương 21
Tan
buổi hầu kiện, chị Dậu lật đật chạy xuống cổng đình tìm con. Không thấy đứa nào
ở đấy. Chị sợ quá, cuống quít đi hỏi những người gần quanh. Thì ra trong lúc
chúng nó bị Ông Lý trưởng điệu xuống bỏ đó, một người đàn bà trong làng đi qua
trông thấy thương hại, đã bế cái Tỉu cho bú và giắt thằng Dần đưa đến tận nhà
chị rồi.
Không kịp đợi chồng, chị vội bon luôn về nhà
với con.
Cái Tỉu bú no, nằm ngủ thin thít. Thằng Dần
đương bưng bát cháo vừa thổn thức vừa húp soàn soạt.
Chị Dậu bước vào đến thềm, thằng bé chợt ngửng
đầu lên. Nó khóc òa lên và hỏi:
- Thầy em đâu rồi, hử u?
Chị Dậu xua tay:
- Nói sẽ chứ! Cho em nó ngủ! Thầy con đương về
sau đấy!
Rồi chị rón rén bước vào trong nhà.
Bà lão láng giềng vừa sang:
- Thế nào? Bác không bị bắt lên phủ, lại được
tha về đấy ư?
Vừa nói, bà lão vừa nhanh nhảu tiến lên trên
thềm và ngồi vào chiếc chõng nát, rồi tiếp:
- Tôi cũng khen cho bác ngỗ nghịch! Ai lại một
người đàn bà con mọn, dám đánh hai người đàn ông? Nếu phải đứa khỏe, chúng nó
đánh lại thì làm thế nào?
Cái Tỉu thức giấc và khóc ngằn ngặt. Chị Dậu
vừa đón con bé vừa tiếp bà khách:
- Cháu cũng biết rằng đàn bà hành hung như thế
là hư thân lắm, chứ không hay gì. Nhưng mà chúng nó đè én chúng cháu tệ quá,
cháu đã cố nhịn mà không nhịn được. Cụ tính nhà cháu đau ốm như thế, mà cả hai
đứa, cứ xông vào đánh, thì phỏng còn gì là người! Vì thế cháu phải liều với
chúng nó.
Bà lão giở gói trầu thuốc đưa cho chị Dậu một
miếng:
- Nói vậy thì nói, chứ cái thói tàn ác của
quân lính lệ, ai mà chịu nổi? Tôi là người ngoài, nghe chuyện cũng còn tức
thay, huống chi bác! Thế công việc bây giờ ra sao?
Chị Dậu đón lấy miếng trầu và đáp:
- Quan bảo cho về, ngày mai lên hầu.
Bà lão lại hỏi:
- Bác trai đi đâu chưa về? Hay lại bị giải lên
phủ rồi chăng?
- Không…
Chị Dậu đương nói giở câu thì ngoài cổng nghe
có tiếng rên hầm hừ. Anh Dậu lẩy bẩy tiến vào trước thềm với bộ mặt đỏ gay như
người đun bếp.
Chào qua bà lão láng giềng, rồi anh run rẩy
chống tay vào gối để bước lên thềm. Chị Dậu vội vàng bỗng con đứng dậy, cầm
cánh tay chồng kéo lên.
Bà lão láng giềng ra ý ái ngại:
- Khốn nạn! Bác lại lên cơn sốt rét đấy ư?
Anh Dậu lò dò đi vào trong phản, ngả mình
xuống cạnh thằng Dần, vừa thở vừa nói:
- Vâng! từ nãy đến giờ, cháu thấy trong mình
gây gấy, hình như nó lại sắp sửa lên cơn rồi đấy Thằng Dần ăn cháo đã xong. Nó
mang đũa bát ra sân bỏ vào nồi nước vo gạo. Chị Dậu đưa cái Tỉu cho bà lão láng
giềng:
- Cháu hãy gửi cụ một lát!
Rồi chị bưng mâm cháo đặt lên bàn thờ ông
công, và ngồi vào cạnh anh Dậu:
- Thầy em có dức đầu không? Để tôi nặn cho cái
nào!
Anh Dậu xua tay và rên khừ khừ:
- Thôi, tôi mệt lắm. Để tôi nằm nghỉ một lát.
U nó ra mà ẵm con, để cụ…
Bà lão láng giềng vội đón:
- Được! Hôm nay tôi cũng thong thả. Cứ để tôi
ôm cháu cho. Bác gái có đi làm gì cứ đi!
Chị Dậu sẽ sàng đứng dậy:
- Thế thì cháu hãy quấy cụ lúc nữa.
Vừa nói, chị vừa chạy ra cuốn chiếc chiếu rách
cái Tỉu đái ỉa hôm qua, đem ra ao giặt.
Anh Dậu vừa rên vừa tiếp bà lão:
- Cháu không ngờ những thằng lính lệ nó ác đến
thế. Sáng ngày nếu không có nhà cháu cự lại với nó, có lẽ nó sẽ đánh cháu đến
chết.
Bà lão nhổ bãi cốt trầu xuống thềm:
- Thôi! Còn phải kể! Bạc thì dân, bất nhân thì
lính. Tục ngữ nói có sai đâu. Ấy là nhà bác không có gì nữa. Chứ nếu trong nhà
còn có con gà, con chó, chúng nó cũng đập chết mà ăn với nhau, không tha cho
đâu. Bây giờ những đứa ấy còn ở đây hay là đi rồi?
- Hình như nó đã theo quan về phủ thì phải
- Bác gái đã chạy được nốt số tiền sưu chưa?
- Thưa cụ chưa. Từ sáng hôm qua đến giờ, nó
những lật đật về cháu, chạy vào đâu được! Khốn nạn!
Cái thân đàn bà như nó, thật là khổ sở đủ
đường.
Rồi anh dấp dính nước mắt.
Bà lão thỏ thẻ yên ủi:
- Thấy tình cảnh nhà bác, tôi thật ái ngại.
Nhưng thôi, sông có khúc, người có lúc, mình cứ ăn ở hiền lành, rồi cũng có
ngày trời mở cửa cho!
Bóng nắng vừa đến giọt nhà. Chị Dậu ở ngoài ao
về với chiếc chiếu ướt và một nắm lá.
Sau khi đã vắt chiếc chiếu lên cõi rào, chị
đem nắm lá thả trong một chậu nước lạnh rồi đặt vào gậm bàn thờ.
Bà lão hỏi:
- Lá dành, lá ruối phải không?
Chị Dậu nhanh nhảu:
- Phải. Cháu thấy người ta mách rằng: những
người sốt rét, cứ lấy hai thứ ấy vò ra, phơi sương mà uống, bệnh nặng đến đâu
cũng khỏi. Vậy cháu thử làm cho nhà cháu uống xem sao.
Bà lão ra ý vui vẻ:
- Ừ! Tôi cũng thấy nói lá dành lá ruối chữa
bệnh sốt rét hay lắm. Thế mà tôi cứ khuấy quên, vẫn không nhắc bác.
Rồi nhả miếng bã trầu trong miệng và ném xuống
sân, bà lão hỏi tiếp:
- Từ sáng đến giờ, các bác đã ăn gì chưa?
Chị Dậu đến cạnh bà lão để đón cái Tỉu và đáp:
- Nào đã ăn vào lúc nào hở cụ? Sáng ngày nhà
cháu vừa bưng bát chái đến miệng, thì họ kéo vào…
- Thế thì để tôi hãy ẵm cháu cho. Bác đi lấy
cháo cho bác trai ăn, kẻo nữa bác ấy đói quá.
Anh Dậu ngắt lời:
- Cháu đắng miệng lắm, không muốn ăn uống gì
cả.
Bà lão cố bầu:
- Phải cố ăn đi mới được, bác ạ! Chẳng ăn
nhiều thì ăn ít. Chứ cứ nhịn mãi thì sức yếu đi, bệnh càng nặng thêm. Và lại,
ăn cháo cũng không độc đâu mà sợ.
Chị Dậu nói theo:
- Cụ bảo phải đấy! Thầy em cố ăn vài miếng cho
đỡ xót ruột. Kẻo nữa, đã ốm lại đói thì chịu làm sao!
Rồi chị bưng một bát cháo đến cạnh chồng và
nằn nì:
- Nào, thầy em gượng dậy ăn đi, cho tôi bằng
lòng.
Anh Dậu như nể lời vợ, uể oải ngồi dậy, anh
đón bát cháo, nhắm mắt nhám mùi, cố húp gần hết nửa bát, rồi kêu đắng lắm không
nuốt được nữa.
Bà lão lại khuyên chị Dậu:
- Bác gái cũng phải ăn đi, để lấy sữa cho cháu
nó bú. Mình đà vậy, còn con. Đàn bà con mọn cần nhất phải ăn cho đủ thì mới có
sữa. Nếu không đủ, thì con hay sài.
Anh Dậu cũng dề đà giục vợ:
- Cháo sắp vữa cả rồi đấy. U nó ăn cho hết đi.
Rồi đi chạy cố mấy đồng nữa.
Chị Dậu nhắc mâm cháo xuống phản. Bớt lại một
bát, chừng muốn để dành cho thằng Dần, rồi chị vừa húp chập cuội vừa ứa nước
mắt:
- Ngày nay nhờ cụ cho vay, còn có cái ăn, ngày
mai thì trông vào đâu?
Bà lão láng giềng ra vẻ cảm động:
- Trời sinh voi, trời sinh cỏ, sợ gì! Bên kia
còn nửa nồi gạo nữa, tôi chưa ăn đến. Lát nữa bác đem thúng sang, tôi hãy cho
vaỵ Khi nào bác trai khỏe mạnh trả tôi cũng được.
Ngoài cổng có tiếng hiệu rúc. Đàn chó hàng xóm
thi nhau sủa từ phía ngoài sủa vào. Lý trưởng với cây gậy song và hai người
tuần hùng hổ xông đến trước nhà. Chỉ gậy vào mặt anh Dậu, hắn quát:
- Sưu đâu? Thằng kia? Đem nộp nốt đi!
Bà lão láng giềng nhanh miệng khất hộ:
- Bác ấy vừa ở đình về, làm gì đã có? Ông hãy
làm ơn để cho người ta đến mai.
Lý trưởng mắng như tát nước:
- Không việc gì đến bà! Mà chõ mồm vào đấy. Nó
không có, thì tôi dỡ nhà nó đi cho mà xem.
Rồi hắn chỉ gậy vào mặt chị Dậu:
- Chỉ vì vợ chồng nhà mày để quan hành ông…
Ông hạn cho mày từ giờ đến tối nếu không chạy đủ hai đồng bẩy nữa, thì mày sẽ
biết tay ông!
Chương 22
Thằng Dần cái Tỉu hãy còn ngủ say. Chị Dậu
bưng bát nước lá dành lá duối cho anh Dậu uống, rồi chị ngả mâm, lấy bát, ra
bếp bắc cơm. Hôm nay có gạo của bà láng giềng cho vay, chị định nấu cơm ăn sớm,
để chốc nữa còn phải lên phủ hầu quan.
Anh Dậu trong mình hơi tỉnh, nên cùng ngồi ăn
với vợ. Nhưng anh nhỏ nhẻ nhai không buồn nuốt, chỉ ăn vài miếng lại thôi. Chị
Dậu cũng mới và hết một bát, thì Lý trưởng vừa sầm sập vào với hai người tuần
và một sợi dây thừng.
Hắn xông đến chỗ chị Dậu và nói thật lớn:
- Đứng dậy, đi lên phủ!
Chị Dậu phát cáu:
- Lên phủ thì lên. Tôi có trốn đâu? Nhưng ông
hãy để cho tôi ăn xong bữa cơm cái nào!
Lý trưởng sừng sộ:
- Mày chẳng ăn xong thì mặc kệ mày. Việc quan
ông cứ đúng phép ông làm.
Rồi hắn đùng đùng sấn lại, túm tay chị Dậu lôi
dậy và thét hai người tuần.
- Trói cổ nó lại, điệu đi cho ông!
Bát cơm trên tay chị Dậu đổ lật xuống mâm đánh
xoảng, cơm canh bắn tung khắp nhà.
Cái thừng trong tay người tuần tức thì bị lồng
vào hai cánh tay chị Dậu và gò ra đằng sau lưng.
Anh Dậu nhìn vợ bằng những giọt nước mắt thánh
thót.
Lý trưởng trừng trợn hạch lạ:
- Còn đời mày nữa. Từ giờ đến trưa nếu không
nộp nốt tiền sưu, thì ông chẻ xác ra cho. Đừng lấy ốm mà lần khân với ông!
Cái Tỉu trong buồng giật mình thức dậy, khóa
chu, khóc chéo như bị beo ngắt Chị Dậu dấn dịu với Lý trưởng:
- Xin ông làm phúc để tôi cho cháu nó bú cái
đã…
Lý trưởng hùng hổ chĩa bàn tay vào mặt chị
Dậu:
- Ông thì vã cho vỡ mồm bây giờ! Mày nói cho
cha mày nghe đấy à! Sắp đi hầu quan, còn đòi ở nhà để cho con bú. Dễ ông đứng
đây đợi mày đấy chắc?
Thế là hắn túm đầu thừng đẩy sấp đẩy ngửa chị
Dậu xuống thềm. Vừa đi hắn vừa sa sả chửi mắng.
Tới đình, hắn sai tuần phu trói chặt chị Dậu
vào một cột đình. Thằng Mới lễ mễ bưng mâm lòng lợn đậu phụ đặt vào chiếc chiếu
giữa đình Lý trưởng ngồi xếp bằng tròn bên cạnh bao lan, vừa uống rượu vừa cà
giêng cà tỏi:
- Con mẹ đĩ Dậu! Mày đã biết nhục chưa con!
Ông còn làm cho bõ ghét mới thôi.

Chị Dậu lúc ấy hình như tức quá, sắc mặt tái xanh, chỉ cúi gầm xuống, không
nói gì cả. Lý trưởng lại kè nhè:
- Chỉ vì vợ chồng nhà mày, cho nên hôm qua
quan mới hạch ông, mày có biết không? Việc này chưa biết ông sẽ lo liệu thế nào
cho xong. Có lẽ hơn trăm đồng bạc kiếm được trong vụ thuế này, ông phải đổ đi…
vì mày tất cả…
Rồi hắn đập tay xuống sàn đình!
- Mày làm hại ông đến thế, chứ còn đến thế nào
nữa! Con mẹ kia! Ông giết chết mày cũng không oan mà!
Cứ thế, cứ cái giọng ấy, hắn lảm nhảm một mình
cho đến khi chai rượu đả hết già nửa.
Chị Dậu chừng cũng không muốn dây với kẻ say,
cho nên hắn nói thế nào mặc hắn, chị cứ giả điếc làm lơ.
Mặt trời lên khỏi ngọn tre độ một con sào.
Mấy đĩa đậu phụ, lòng lợn trong mâm đã sạch
ngoen ngoẻn. Bấy giờ Lý trưởng mới chịu bỏ mâm đứng dậy, trong miệng còn nhồm
nhoàm nhai dở miếng cơm trưới với nước mắm.
Không kịp chùi miệng, uống nước, hắn gọi một
người tuần phu và giục:
- Trưa quá rồi! Giải cổ nó đi, không thì lỡ
buổi hầu sáng.
Chị Dậu được thoát ly cái cột đình để theo hắn
và người tuần phu lên phủ.
Trời đương nắng gắt, tự nhiên thấy tối sầm
lại. Một đám mây đen lù lù tiến từ phía Nam lên phía Bắc. Chân trời nhấp nhoáng
hiện mấy luồng chớp. Tiếng sấm sét theo cơn giông đồng thời kéo đến. Nước mưa
đổ xuống ầm ầm.
Bởi đường đi trong một cánh đồng không, ca bọn
đều không có chỗ mà ẩn. Lý trưởng tuy có cầm ô nhưng cũng bị ướt lướt sướt như
chị Dậu và người tuần phu. Vì ô của hắn tức là một món trang sức, chỉ dùng để
làm giá ngự chớ có giương được bao giờ.
Với cơn căn tức của hắn, sự rủi ro ấy không
khác gì lửa cháy thêm dầu, hắn càng lèm nhèm chửi mắng chị Dậu.
Nước mắt theo nước mưa chảy xuống dàn dụa, chị
Dậu không biết than thở cùng ai, thỉnh thoảng chị chỉ kêu trời cho hả.
Một lát sau, gió im dần, mưa tạnh dần, trời
cũng quang dần, rồi thì ánh nắng lại ở trên đầu dọi xuống như thiêu như đốt.
Tới cổng phủ, các quần áo ướt vừa khộ Nhưng đã
tan buổi hầu sáng, Lý trưởng phải dẫn chị Dậu vào trong hàng cơm để đợi buổi
hầu chiều.
Cố nhiên trong mùa sưu thuế, hàng cơm phố phủ
vẫn phải đông khách hơn các ngày thường. Trên những giẫy phản ken liền, trên
những chiếc tràng kẻ giát nứa, người nọ chen vai người kia. Họ ăn, họ uống, họ
nói chuyện, họ cãi lý sự với nhau. Chỗ này gọi cơm, chỗ kia gọi rượu, chỗ khác
lại gọi nước mắm. Thằng nhỏ nhà hàng cuống cẳng chạy không kịp. Mùi tỏi, mùi
rượu, mùi mắm tôm hòa với mùi bồ hôi của những người đã lâu không tắm, làm
thành một bầu không khí khó tả, ai không quen ngửi sẽ phải buồn nôn.
Chị Dậu với sợi thừng gò ở hai cánh tay vẫn
ngồi do gió dưới chân cột để nghe những tiếng chửi của Lý trưởng mỗi khi có
người hỏi hắn lên phủ làm gì.
Ruột chị lúc ấy như bị đứt ra từng đoạn.
Chồng ta hôm nay có dứt cơn sốt rét hay không?
Cái Tỉu từ sáng đến giờ xin bú ai được? Thằng Dần có chịu chơi ngoan hay lại gào
khóc quấy bố? Cái Tý ở nhà lão Nghị có được yên thân hay vẫn bị chửi bị đòn?
Bấy nhiêu câu hỏi kế tiếp nhau quấy rối ở
trong óc, nó làm cho chị lúc nào hai mắt cũng đỏ ngầu ngầu.
Thình lình trong hàng có tiếng nói lớn:
- Bà này nghiệt quá! Còn để chúng tôi vào hàng
nữa thôi?
Giật mình, chị vội ngẩng mặt trông lên.
Trước một đống ô vá nũm và không tay cầm, bà
hàng đương co kéo mấy ông tổng lý, nhất định không cho đi ra. Một ông trong bọn
chỉ vào đống đồ vật ấy và nói:
- Thiếu có hai hào rưỡi bạc, chúng tôi đã gàn
mười một cái ô, mà bà vẫn không bằng lòng, thật không biết điều chút nào.
Nhà hàng vẫn khăng khăng một mực:
- Các ông bảo mười một cái ô bán cho ai được
hai hào rưỡi? Nếu không cho tiền thì các ông phải để cho tôi một cái áo the kha
khá lại đây. Chứ tôi giữ ô của các ông để làm gắp chả dõi à!
- Nhưng mà chúng tôi còn phải hầu bây giờ. Để
áo the đây thì khoác cái áo cánh nâu mà vào quan ư?
- Tôi không biết. Nếu không gửi áo thì các ông
phải trả tiền tôi.
Cả bọn ngơ ngác nhìn nhau, ông kia gắt ông nọ:
- Tôi đã bảo đừng lấy thêm chai rượu sau nữa,
thì có việc gì phải lôi thôi thế này. Thật là xấu với hàng phủ.
Một ông liền móc dạ cá lôi ra một khối đồng
vuông đưa cho nhà hàng và nói:
- Gần năm trăm đồng bạc mới được cục đồng này
đây. Tôi hãy gửi bà, chiều mai tôi xin đem tiền lên chuộc.
Trong phủ, tiếng trống thong thả điểm luôn ba
hồi. Những ông hương lý tấp nập đem bộ mặt đỏ vào hầu. Lý trưởng Đông xá cởi
trói cho chị Dậu, rồi đưa chị vào phủ.
Hắn chỉ cho chị ngồi vào dưới một gốc bàng ở
trước công đường, để chờ khi quan hỏi đến.
Lần này là lần đầu chị chàng nhà quê được biết
cửa công. Trước tai, mắt chị, cái gì cũng lạ. Lạ nhất là trong buồng giấy của
quan phủ, luôn luôn đưa ra những tiếng bẩm tỉnh cách cổ và bỏ tù, và những
người đến đó ai cũng vào với một cái đĩa không, rồi lại ra với một cái đĩa
không.
Mặt trời đã xế. Lý trưởng Đông Xá mới được vác
cái đĩa không đến trước bàng quan phủ. Sau một hồi thét lác của ông phụ mẫu,
anh ta lầm rầm nói vài, bốn câu gì đó, rồi hắn chạy ra gốc bàng, dẫn chị Dậu
đến trước nhà giấy.
Liếc mắt nhìn qua chị Dậu, quan phủ dõng dạc:
- Lính đâu, giam cổ con này xuống trại!

Chương 23
Phía sau công đường, chợt có tiếng còi toe
toe. Tiếp luôn đến tiếng máy chạy sình sịch. Một chiếc ô tô mui kính từ nẻo nhà
tư từ từ bò ra đậu ở phía trước công đường và chìa đầu ra ngoài cổng phủ.
Sau bức chấn song của cửa sổ trại lệ, chị Dậu
thình lình nhòm ra.
Với quan phủ đi kèm bên cạnh, một người đàn bà
từ thềm gạch hoa bước xuống bằng bộ điệu vùng vằng giận dỗi.
Chiều trời tuy đã gần tối, sức mắt chị Dậu còn
đủ nhận rõ hình dạng và nhan sắc người đàn bà ấy.
Cái xác đẫy đà như không chịu nổi sự chật hẹp
của tấm áo bom bay mầu xanh, đôi vú vẫn thỗn thện lộ ra trước ngực. Trong chiếc
khăn tua quấn xòa từ đầu đến cổ, lượt phấn rầy bự che không kín hai nét răn lớn
trên tô cập môi son.
Đến cạnh ô tô, người đàn bà ấy mở cái bị dá
lấy chiếc gương con soi mặt. Quan phủ nhanh nhảu mở một cánh cửa ô tô và giục:
- Thôi mợ lên xe đi đi! Kẻo nữa tối nay thứ
bẩy, ngài lại đi chơi đâu chăng.
Người đàn bà làm bộ dằn dỗi:
- Thân tôi thật là nhục hơn con chó. Những đứa
giăng há chẳng qua nó cũng thế này.
Quan Phủ ngọt ngào:
- Sao mợ lại nói thế nhỉ? Đã hay rằng mợ không
ưa sự đó, nhưng cái đời nó như thế, người ta thế mình cũng phải thế. Tôi còn
chịu được nữa mợ! Tục ngữ đã nói giầu về bạn, sang về vợ, năm nay mà tôi được
thăng, tức là công mợ…
Quan phủ ngừng lại giây lát để nhìn mặt người
đàn bà ấy và tiếp:
- Vả lại… đâu vẫn đấy, nào mình có mất một
chút gì đâu.
Lúc ấy chị Dậu mới biết người đàn bà ấy tức là
bà phủ. Thấy quan phủ cười, bà phủ ra giọng gắt gửi:
- Thôi đừng nói chuyện con khỉ. Đã đau cả ruột
lại còn pha trò.
Rồi thì bà ấy rón rén bước len trên xe. Chỉnh
chệm ngồi tựa vào chiếc đệm da, và mở ví dá lấy chiếc gương con soi lại lần
nữa.
Quan phủ đóng cửa ô tô và sẽ dặn người tài xế:
- Đưa bà vào dinh, rồi mày lại đánh xe ra ngaỵ
Độ một giờ rưỡi thì hãy đem xe ra đón. Một giờ rưỡi. Nghe không?
Tiếng máy lại kêu sình sịch lấp tiếng trả lời
của người tài xế. Rồi chiếc ô tô thong thả từ trước công đường chạy ra sau mấy
tiếng còi rất lễ phép. Quan phủ chào vợ một cách sung sướng.
- Thôi mợ đi cho được việc.
Và ngài đứng đó trông theo cho đến khi bóng xe
đã khuất cổng phủ mới vui vẻ trở vào.
Chị Dậu còn đương ngơ ngẩn cố tìm ý nghĩa của
những câu chuyện vợ chồng nhà quan mới nói với nhau mà chưa tìm ra, thì người
Cai lệ vừa ở công đường đi xuống. Hắn lật đật mở rương, lấy ra một bộ đủ áo the
thâm, khăn vuông thâm, khăn vấn xa tanh, yếm trắng giải lụa bạch, dây lưng
nhiễu xanh, áo cánh lụa trắng và một cái quần lụa thâm cặp màu cánh sen, vừa
trao cho chị, vừa chỉ vào đôi guốc gỗ cạnh đó và nói:
- Cầm lấy bộ quần áo này và đôi guốc kia ra
nhà tắm ở đằng sau trại, cái nhà vuông con có che cót đó, tắm cho sạch đi.
Chị Dậu ngạc nhiên:
- Thưa ông, ông bảo tôi ạ?
Cai lệ cau mày:
- Chẳng bảo mày thì bảo ai. Còn ai được mặc
những quần áo này?
Chị Dậu òa khóc:
- Xin ông xét lại cho tôi. Tôi mới bị giam một
lúa, sao ông đã bắt tôi mặc quần áo tù?
Cai lệ phì cười:
- Quân mới ngu chứ! Quần áo tù được thế này à?
Đó là quần áo của… trời cho đấy. Cứ ra tắm đi, rồi mặc vào. Không được hỏi đi
hỏi lại lôi thôi.
Chị Dậu vội chùi nước mắt:
- Thôi! Cháu không tắm! Cháu không thay. Ông
cho cháu cứ mặc quần áo của cháu…
Cai lệ ra vẻ bực mình:
- Nhưng mà còn bẩn không ai chịu được. Mày
tưởng giường phản nhà quan cũng như giường chiếu nhà mày đấy à? Tắm đi và mặc
bộ quần áo này một đêm nay thôi. Sáng mai lại mặc những thứ tốt đẹp của mày,
không ai cấm!
Chị Dậu vẫn không hiểu, rụt rè như muốn hỏi
nữa. Cai lệ liền quát:
- Bảo không nghe thì ông tống cổ xuống nhà
vuông bây giờ. Đừng thấy nói ngọt càng làm bộ.
Bằng cái dáng bộ sợ hãi, chị Dậu đón lấy bộ
quần áo và sách đôi guốc, rồi đi qua phía sau trại lệ. Trong buồn tắm, nước
lạnh, xà phòng, chậu thau, khăn mặt, các thứ đều sẵn sàng cả. Vào đó giây lát,
chị lại trở ra và cứ thập thò ở phía đầu trại, Cai lệ sáng ý liền hỏi:
- Mày sợ ướt cái váy mốc của mày phải không?
Đóng cửa lại… Không ai thèm nhòm!
Chị Dậu ngần ngại đi vào nhà tắm.
Nửa giờ sau, cánh cửa buồng tắm ngỏ ra, chị
chàng cũ kỹ nhà quê nghiễm nhiên thành một người óng ả nuột nà rõ ra vẻ cầu
Lim, đình Cẩm.
Cai lệ quàng cho chị Dậu cái lược bí và cái
gương vuông:
- Chải đầu đi, rồi vấn khăn cho thật tử tế!
Chị Dậu ngơ ngác ngồi một lúc lâu, như muốn
nghĩ xem người ta sắp sửa bắt mình làm gì. Cai lệ nóng ruột lại giục lần nữa.
Bấy giờ chị mới bẽn lẽn cầm lấy gương lược, xổ đầu ra trải.
Một người lính Lệ đứng cạnh mỉm cười:
- Sướng nhé! Mấy khi đã được quan giam!
Người khác nói xen:
- Con bé đẹp thật đấy nhỉ! Của này nếu được
thắng bộ cánh bốp thì kém gì đời!
Người nửa nói góp:
- Chả đẹp, chúng mình lại phải xách nước cho
nó? Nhưng còn phải cái bộ mặt ủ rũ luôn luôn, hẳn là chị ta lo lắng gì đó.
Rồi hắn nhìn mặt chị Dậu:
- Sao mày không tươi lên em! Tươi lên để chúng
tao nhìn một cái cho bõ cái công gánh nước cho mày…
Cả bọn cùng cười ầm lên. Chị Dậu nín lặng như
không nghe biết gì cả. Vì ruột gan chị lúc ấy đương để cả vào chồng và con ở
nhà.