Chương 20: Lối thoát

Những cuộc chiến giữa các con gấu là rất bình thường, và
thường được coi như một nghi lễ. Tuy nhiên, trường hợp một con gấu giết con gấu
khác là rất hiếm, nếu có thì cũng do tai nạn, hay do một con gấu hiểu nhầm tín
hiệu từ con kia, như trong trường hợp của Iorek Byrnison. Những trường hợp giết
chết tươi, như Iofur giết chết cha ruột của mình thì càng hiếm thấy hơn.

Nhưng thỉnh thoảng cũng có trường hợp cách giải quyết
tranh chấp duy nhất là chiến đấu một mất một còn. Để chuẩn bị điều đó, một nghi
thức sẽ được chuẩn bị.

Ngay khi Iofur Raknison tuyên bố Iorek Byrnison đang trên
đường trở về, thì một cuộc chiến sắp diễn ra, trường đấu đã được quét dọn và
mài nhẵn, những thợ làm áo giáp ra khỏi hầm mỏ để đến xem xét bộ áo giáp sắt
của Iofur. Tất cả những đầu đinh tán được kiểm tra, mỗi đường nối đều được buộc
lại, những phiến kim loại được đánh bóng bằng loại cát tốt nhất. Những móng
vuốt của nó cũng được chăm sóc kỹ lưỡng y như thế. Những lá vàng đã được đánh
bóng, những móng vuốt dài cả chục phân đã được mài nhọn đến mức đáng sợ. Lyra
nhìn mà cảm thấy ruột gan mình đau quặn, vì Iorek Byrnison không thể được chăm
sóc như thế này. Nó đã đi trên tuyết lạnh hai mươi tư tiếng đồng hồ mà không hề
nghỉ ngơi hay ăn uống. Có thể nó đã bị thương trong vụ đâm khinh khí cầu. Cô đã
lôi kéo nó vào cuộc chiến này mà nó không hề được biết trước. Đến một lúc,
trong khi Iofur Raknison đã thử nghiệm mức độ sắc nhọn của móng vuốt trên một
con moóc vừa bị giết chết, xé toạc bộ da của nó ra như với một tờ giấy, và sức
mạnh của cú đấm trên chiếc xương sọ của con moóc… Hai cú đấm, nó vỡ tan ra như
một quả trứng, Lyra đành cáo lỗi với Iofur, lủi ra một chỗ kín khóc nức lên vì
sợ hãi.

Thậm chí cả Pantalaimon, bình thường nó có thể pha trò
làm cho cô vui lên cũng khó mà nói rằng có một chút hy vọng. Tất cả những gì cô
có thể làm là hỏi Chân-kế: nó còn cách đây một giờ đồng hồ, chiếc máy nói cho
cô biết, và một lần nữa, cô phải tin vào con gấu; và (điều này thì khó đọc ra
hơn) thậm chí cô còn nghĩ nó đang trách cứ cô vì đã hỏi lại cùng câu hỏi đến
hai lần.

Đến lúc đó, các con gấu đã truyền lời nhau, và tất cả các
góc của trường đấu chật ních. Những con gấu đẳng cấp cao được ngồi ở chỗ tốt
nhất, và có một chỗ khoanh hàng rào đặc biệt dành riêng cho những con gấu cái.
Lyra rất tò mò về những con gấu cái, vì cô biết rất ít về chúng, nhưng không
còn thời gian để vẩn vơ với những câu hỏi nữa. Thay vào đó cô ở bên cạnh Iofur
Raknison và quan sát những cận thần xung quanh nó thể hiện đẳng cấp của mình
trước những con gấu bình thường ở bên ngoài, cố gắng đoán được ý nghĩa của
những thứ lông vũ và phù hiệu, huy chương hầu như con nào cũng đeo. Cô nhìn
thấy, một vài con ở đẳng cấp cao nhất, mang theo những hình nộm giống con nhân
tinh búp bê len của Iofur, có thể là chúng cố gắng lấy lòng bằng bắt chước cách
làm của nó. Cô cảm thấy hài lòng với thái độ nhạo báng khi nhận thấy chúng
không biết làm gì với con hình nộm của mình khi mà Iofur đã vứt hình nộm của
mình đi. Có lẽ chúng đang nghĩ có nên vứt đi hay không? Có phải giờ chúng không
còn được sủng ái nữa? Chúng phải cư xử thế nào đây?

Bởi vì đó đang là mốt thịnh hành trong hội đồng của nó,
cô bắt đầu phải quan sát. Chúng không chắc chắn chúng là gì. Chúng không giống
Iorek Byrnison, thuần khiết, chắc chắn và tuyệt đối; luôn có một tấm màn đen
mông lung che phủ trên đầu chúng khi chúng nhìn nhau và nhìn Iofur.

Rồi chúng nhìn cô, với sự tò mò không giấu giếm. Cô vẫn
nhún nhường ở bên cạnh Iofur, không nói gì cả, cụp mắt xuống mỗi khi có một con
gấu nhìn cô.

Sương đã tan dần, không khí rất sáng sủa. Lúc này đã gần
trưa, Lyra nghĩ Iorek sắp đến. Cô đứng run rẩy trên một đám tuyết bên lề trường
đấu, cô nhìn lên bầu trời u ám và trông chờ tất cả bằng con tim mình rằng sẽ
nhìn thấy những bóng đen duyên dáng tả tơi đang bay trên bầu trời lượn xuống
mang cô đi; hay nhìn thấy thành phố giấu mình trong Hiện tượng cực quang, nơi
cô có thể đi bộ an toàn dọc theo đại lộ rộng lớn tràn ngập ánh mặt trời; hay
nhìn thấy vòng tay rộng mở của Mẹ Costa, để được ngửi thấy mùi hương thân thiện
và mùi thức ăn cuốn quanh cô.

Cô thấy mình đang khóc, những giọt nước mắt gần như đông
cứng lại ngay khi chúng thành giọt, cô thấy rất đau khi gạt đi. Cô cảm thấy rất
sợ. Những con gấu, chúng không biết khóc, không thể hiểu nổi điều đang xảy đến
với cô; đó là một đặc trưng của loài người, và những con gấu thấy việc này thật
vô nghĩa. Tất nhiên, Pantalaimon không thể an ủi cô như vẫn thường làm, dù cô
để tay trong túi và nắm chặt thân hình ấp áp của nó, nó sục mũi vào tay cô.

Bên cạnh cô, những con gấu thợ rèn đang thực hiện nốt
những điều chỉnh cuối cùng cho bộ áo giáp sắt của Iofur Raknison. Trông hắn như
một tháp kim loại vĩ đại, sáng rực trong lớp kim loại đánh bóng, những phiến
kim loại được giát những sợi dây vàng; chiếc mũ sắt che phủ phần trên của đầu
làm bằng mai giáp màu xám bạc sáng lấp lánh, khe mắt sâu; phía bên trong thân
người hắn được bảo vệ bởi một lớp áo giáp đan mắt lưới. Chính lúc đó cô nhận ra
mình đã phản bội Iorek Byrnison, vì Iorek chẳng có thứ nào giống như vậy cả. Bộ
áo giáp sắt chỉ bảo vệ lưng và hai bên sườn nó. Cô nhìn Iofur Raknison, thật
béo tốt và khỏe mạnh, và cảm thấy đau đớn trong lòng, một cảm giác sợ hãi pha
lẫn tội lỗi.

Cô nói: “Xin ngài thứ lỗi, thưa Đức ngài, nếu ngài còn
nhớ điều tôi đã nói lúc trước…”

Giọng nói run rẩy của cô nghe thấy nhỏ bé và yếu ớt.
Iofur Raknison quay cái đầu mạnh mẽ lại từ chiếc bia đang được ba con gấu bê
trước mặt hắn thử những chiếc móng nhọn hoắt của mình.

“Sao? Sao?”

“Xin Đức ngài nhớ cho, tôi đã nói tốt hơn là tôi nên đến
nói chuyện với Iorek Byrnison trước, và giả vờ…”

Nhưng trước khi cô kịp nói hết câu, có một tiếng gầm gừ
từ phía những con gấu trên tháp canh. Những con khác biết điều đó có nghĩa là
gì và hân hoan sung sướng. Chúng đã nhìn thấy Iorek.

“Có được không ạ?” Lyra nói gấp gáp. “Tôi sẽ đánh lừa anh
ta, rồi ngài sẽ thấy.”

“Được! Được! Đi đi. Đi và động viên hắn
ta!”

Iofur Raknison đang quá mê cuồng và kích động đến mức khó
nói được nên lời.

Lyra rời khỏi vị trí bên cạnh nó, đi qua trường đấu sạch
sẽ và trống trơn, để lại những dấu chân trên tuyết, những con gấu ở phía xa lùi
ra nhường đường cho cô đi qua. Khi thân hình to lớn của chúng ì ạch nhích sang
bên, chân trời mở rộng, lờ mờ trong ánh sáng nhợt nhạt. Iorek Byrnison đâu rồi?
Cô chẳng nhìn thấy gì cả, nhưng khi đó, tháp canh rất cao, những con gấu trên
đó có thể nhìn thấy những thứ cô chưa nhìn thấy được. Tất cả những gì cô có thể
làm là đi tiếp về phía trước trên nền tuyết.

Nó nhìn thấy cô trước khi cô nhìn thấy nó. Một cú nhảy,
rồi có tiếng kim loại lanh canh, và chỉ với một luồng tuyết cuốn lên, Iorek
Byrnison đã đứng bên cạnh cô.

“Ôi, Iorek, tôi đã gây ra một chuyện khủng khiếp! Bạn
thân yêu, anh sắp phải chiến đấu với Iofur Raknison, anh chưa sẵn sàng… Anh đã
mệt và đói rồi, và bộ giáp sắt của anh…”

“Điều khủng khiếp là gì vậy?”

“Tôi nói với hắn ta là anh đang đến, vì tôi đọc được điều
này trên chiếc máy đọc biểu tượng, và hắn ta đang cạn hy vọng được giống như
một con người và có nhân tinh, thực sự đã tuyệt vọng. Vì thế tôi lừa để hắn ta
nghĩ rằng tôi là nhân tinh của anh, và tôi đang phản bội anh để trở thành nhân
tinh của hắn ta, nhưng hắn phải chiến đấu để biến điều đó thành hiện thực, vì
nếu không, Iorek, bạn thân yêu của tôi, họ sẽ chẳng bao giờ để anh chiến đấu,
họ sẽ thiêu cháy anh trước khi anh kịp đến gần…”

“Cô đã lừa Iofur Raknison sao?”

“Vâng. Tôi đã khiến hắn đồng ý đánh nhau với anh thay vì
thẳng tay giết anh như với những kẻ bị đi đày khác, và người thắng cuộc sẽ là
vua của những con gấu. Tôi buộc phải làm như vậy, bởi vì…”

“Cô mang họ Belacqua phải không? Không, cô phải là Lyra
Lưỡi Bạc mới đúng,” nó nói. “Được chiến đấu với hắn là tất cả những gì tôi mong
muốn. Đi nào, con nhân tinh bé nhỏ của ta.”

Họ đi bên nhau về phía Cung điện to sừng sững của Iofur,
nơi trường đấu chiếm một khoảng rộng dưới chân tường. Những con gấu đứng tụm
lại với nhau trên bờ tường có lỗ châu mai, những khuôn mặt màu trắng đứng đầy
kín khung cửa sổ, và thân hình to lớn nặng nề của chúng đứng như một bức tường
dày đặc sương trắng, tô điểm bằng những đốm mắt và mũi màu đen. Những con đứng
gần nhất lùi sang một bên, tạo thành hai đường đi cho Iorek Byrnison và nhân tinh
của anh ta đi ở giữa. Những con gấu dán mắt nhìn họ.

Iorek dừng lại ở phía bên kia trường đấu, cách xa Iofur
Raknison. Vua của những con gấu bước xuống, và hai con gấu đối mặt với nhau ở
khoảng cách xa.

Lyra đứng gần Iorek đến nỗi cảm thấy người nó run rẩy như
một chiếc máy phát điện lớn, phát ra những luồn điện mạnh mẽ. Cô chạm nhẹ vào
cổ nó bên gờ chiếc mũ sắt và nói: “Hãy chiến đấu kiên cường nhé, Iorek, bạn
thân yêu. Anh là đức vua thực sự, chứ không phải hắn. Hắn chẳng là gì cả.”

Rồi cô đứng lùi lại phía sau.

“Hỡi những con gấu!” Iorek Byrnison gầm lên. Một tiếng
vọng dội trở lại từ những bức tường cung điện và khiến những con chim hốt hoảng
bay vụt ra khỏi tổ. Nó tiếp tục nói. “Điều kiện của cuộc chiến là thế này. Nếu
Iofur Raknison giết được ta, hắn sẽ là vua vĩnh viễn, không còn bị đe dọa hay
tranh chấp gì nữa. Còn nếu ta giết được Iofur Raknison, ta sẽ là vua của các
ngươi. Mệnh lệnh đầu tiên của ta cho các ngươi sẽ là phá tan cung điện kia, căn
nhà nồng nặc mùi hôi hám và tanh tưởi, ném những thứ vàng bạc và hoa cương kia
xuống biển. Sắt là kim loại của gấu. Không phải là vàng. Iofur Raknison đã làm
ô uế Svalbard. Ta đến đây để gột rửa lại nó. Iofur Raknison, ta thách thức
ngươi.”

Iofur lao về phía trước một hay hai bước, như thể hắn
không thể tự kiềm mình lại nổi.

“Hỡi những con gấu!” Đến lượt hắn gầm lên. “Iorek
Byrnison đã quay lại theo lời mời của ta. Ta đã gọi hắn về đây. Chính ta mới là
người có quyền ra điều kiện cho trận chiến này, và điều kiện sẽ là thế này: nếu
ta giết chết Iorek Byrnison, da thịt hắn sẽ bị xé nát và ném cho những con kền
núi. Đầu hắn sẽ bị treo trước cung điện của ta, đài tưởng niệm hắn sẽ bị phá
bỏ. Người nào nhắc đến tên hắn sẽ bị khép vào tội chết…”

Hắn tiếp tục nói, và từng con gấu nhắc lại. Đây là một
nguyên tắc, một nghi thức tế lễ được tuân theo. Lyra nhìn vào hai con gấu,
chúng khác nhau vô cùng: Iofur thật hào nhoáng và mạnh mẽ, tràn đầy sức lực và
khỏe mạnh, khoác trên mình bộ áo giáp sắt bóng loáng, kiêu hãnh giống một vị
vua. Còn Iorek nhỏ bé hơn, và được trang bị sơ xài, bộ áo giáp sắt của nó rỉ
sét và méo mó. Nhưng bộ áo giáp sắt là linh hồn nó. Nó đã làm ra bộ áo và bộ áo
vừa vặn với nó. Chúng là một, Iofur không thỏa mãn với bộ áo giáp sắt của mình,
hắn còn muốn một linh hồn khác nữa. Hắn chuyển động liên tục trong khi Iorek
vẫn đứng yên.

Cô nhận thấy tất cả những con gấu khác cũng đang so sánh.
Nhưng Iorek và Iofur không đơn thuần chỉ là hai con gấu. Chúng là hai dạng
thống trị áp đặt tại nơi đây, hai tương lai, hai số phận. Iofur đã bắt đầu dẫn
họ đi theo một phương hướng, và có thể Iorek sẽ đưa họ đi theo một hướng khác.
Trong khoảnh khắc này, một tương lai có thể sẽ mãi mãi đóng lại trong khi một
tương lai khác lại bắt đầu mở ra.

Khi những nghi lễ cho trận đấu đã chuyển sang màn hai,
hai con gấu không ngừng đi loanh quanh trên tuyết, dịch dần lên phía trước, lắc
lư cái đầu. Những khán giả ngồi yên không động đậy, nhưng mọi con mắt đều dõi
theo chúng.

Rồi với một tiếng gầm, một vệt tuyết vung lên, cả hai con
gấu đều lao vào nhau như hai tảng đá trên hai đỉnh núi cạnh nhau bị tung ra bởi
một trận động đất, lăn xuống dưới sườn núi với vận tốc ngày càng tăng, băng qua
những kẽ nứt làm những cái cây trên đường đi gãy gục thành từng mảnh nhỏ, cho
đến khi chúng đâm vào nhau mạnh đến nỗi chúng tan ra thành bụi và làm những
mảng đá nhỏ văng ra. Hai con gấu cũng lao vào nhau mạnh mẽ như thế. Cú va chạm
của chúng vang vọng trong không khí và dội lại từ những bức tường trong cung
điện. Nhưng chúng không bị tan ra thành bụi giống như hai tảng đá. Cả hai đều
ngã lăn ra, nhưng Iorek đứng lên trước. Nó uốn người mềm mại và vật lộn với
Iofur. Bộ áo giáp sắt của Iofur bị hư hại bởi cú va chạm và nó không dễ để
ngẩng đầu lên. Iorek tiến ngay đến điểm dễ tấn công trên cổ con gấu. Nó cào vào
lớp lông trắng rồi móc những móng vuốt xuống dưới mép chiếc mũ sắt của Iofur
rồi giật mạnh nó về phía trước.

Cảm thấy nguy hiểm, Iofur gầm lên và rùng mình như Lyra
đã nhìn thấy Iorek rùng mình bên bờ nước khiến những vảy nước bắn tung tóe
trong không khí. Iorek loạng choạng và bị đánh bật ra, tiếng kim loại kêu lanh
canh. Iofur đứng vươn người lên, duỗi thẳng những phiến kim loại che lưng bởi
một sức mạnh khủng khiếp. Rồi như một dòng thác, nó lao vào Iorek lúc vẫn đang
cố gắng đứng lên.

Lyra cảm thấy như tim mình nảy ra ngoài trước sức mạnh
của cú va chạm. Mặt đất dưới chân cô cũng rung lên. Làm sao Iorek có thể sống
sót trước một chấn động như thế? Nó đang cố gắng uốn mình và lấy lại cân bằng
trên mặt đất, nhưng chân trước nó đang ở trên cao, Iofur đã cắm răng vào đâu đó
gần cổ họng Iorek. Những giọt máu nóng hổi vọt lên; một giọt đậu trên chiếc áo
lông của Lyra, cô áp chặt tay mình lên đó như một biểu hiện của tình yêu
thương.

Nhưng những móng vuốt chân sau của Iorek cắm vào những
đường nối trên chiếc áo giáp đan lưới lót mình của Iofur và kéo giật xuống.
Toàn bộ phần trước bung ra, Iofur lảo đảo nhận thấy nguy hiểm, hắn thả cho
Iorek đứng thẳng người lại.

Hai con gấu đứng xa nhau một lúc, lấy lại nhịp thở. Giờ
thì Iofur cảm thấy vướng víu với chiếc áo giáp lót mình, vì từ tác dụng bảo vệ
nó đã thay đổi hoàn toàn và trở nên vướng víu: nó vẫn bó chặt lại ở phần dưới,
và lòng thòng kéo lê giữa hai chân sau. Tuy nhiên, Iorek cũng thảm hại không
kém. Máu đang chảy ròng ròng từ vết thương trên cổ khiến nó đau đớn vô cùng.

Nhưng nó lao đến Iofur trước khi vua của những con gấu
kịp cản trở nó trong bộ áo giáp và đấm nó ngã lộn nhào, tiếp theo là một cú
thọc mạnh vào phần hở ở cổ Iofur, nơi gờ của chiếc mũ sắt đã bị bẻ cong. Iofur
vật nó xuống, rồi hai con gấu lại nằm đè lên nhau, làm những đụn tuyết bay lên
tung tóe, thỉnh thoảng khiến mọi người khó nhận ra ai đang thắng thế.

Lyra đứng nhìn, gần như không dám thở và vặn xoắn hai tay
chặt vào nhau đến nỗi cô cảm thấy đau. Cô nghĩ đã nhìn thấy Iofur xé toạc vết
thương trên bụng Iorek, nhưng điều đó là không thể, vì sau một trận tuyết bay
mù mịt, cả hai con gấu đang đứng thẳng người như những võ sĩ Quyền Anh, Iorek
đang cào những móng vuốt mạnh mẽ vào mặt Iofur, còn Iofur nện trả cũng dữ dội
không kém.

Lyra run rẩy trước sức nặng của những cú đấm. Như thể một
người khổng lồ đang quải một cây búa tạ, và trên cây búa tạ có cắm thêm năm đầu
nhọn…

Tiếng sắt chạm vào sắt, tiếng răng chạm va vào răng,
tiếng hơi thở gấp gáp, những bước chân bước thình thình như sấm trên nền đất
nện chặt. Vùng tuyết xung quanh đã chuyển sang màu đỏ và bị giẫm nát thành một
thứ bùn đỏ thắm.

Bộ áo giáp sắt của Iofur lúc này đã thật thảm hại, những
tấm kim loại rách và méo mó, những hoa van dát vàng bị tung ra hay lốm đốm đầy
máu, và chiếc mũ sắt của nó đã bay đi đâu mất. Bộ áo giáp sắt của Iorek vẫn còn
tốt hơn rất nhiều, dù trông cũng rất thảm hại: méo mó nhưng không sứt mẻ, vẫn
trụ vững cho đến tận bây giờ trước những cú đấm nặng như quai búa tạ của vua
gấu, và chống chọi với những móng vuốt hung ác dài cả chục phân.

Nhưng Iofur to lớn vẻ khỏe hơn Iorek, còn Iorek thì đang
mệt và đói, nó đã mất rất nhiều máu. Nó bị thương ở bụng, ở hai cánh tay, ở cổ,
trong khi Iofur chỉ bị chảy máu ở hàm dưới. Lyra mong mỏi được giúp đỡ người
bạn thân yêu, nhưng cô có thể làm gì được?

Tình hình đang trở nên xấu đi cho Iorek. Nó đang lả người
đi; cứ mỗi lần nó đặt chân trái phía trước trên nền đất, có thể thấy rõ là nó
khó mà chống đỡ nổi sức nặng của toàn bộ cơ thể. Nó cũng không bao giờ dùng
chân trái này để chiến đấu, và những cứ đấm bằng tay phải lại yếu hơn, gần như
chỉ là một cái vỗ nhẹ so với những cú đấm mạnh mẽ ghê gớm mấy phút trước.

Iofur đã nhận thấy điều này. Nó bắt đầu chế nhạo Iorek,
gọi nó là đồ bỏ đi, đồ trẻ con khóc thút thít, đồ hết hơi, đồ ngoắc ngoải và
những cái tên khác, trong khi nó đấm Iorek từ phía bên trái và phía bên phải.
Iorek không còn chống đỡ nổi được nữa. Iorek buộc phải lùi lại phía sau, mỗi
lần một bước, và rồi phải bò xuống trước con mưa đòn từ con vua gấu đang luôn
mồm nhạo báng.

Lyra khóc nức nở. Người bạn thân yêu, người bạn dũng cảm
của cô, người bảo vệ không biết sợ hãi của cô đang sắp chết, cô không muốn phụ
bạc quay mặt đi, và nếu nó nhìn cô, chắc chắn nó sẽ nhìn thấy đôi mắt đang sáng
rực của cô cùng tình yêu thương và sự tin tưởng tràn ngập trong đó, không phải
là một khuôn mặt náu trong sự hèn nhát hay một bờ vai run rẩy sợ hãi.